อักษรสามหมู่ (ไตรยางค์) - อักษรสูง, อักษรกลาง และอักษรต่ำ

อักษรสามหมู่ (ไตรยางค์)

พยัญชนะไทย (ก-ฮ)  มีทั้งหมด  44  ตัว

สามารถแบ่งออกเป็น  3 หมู่  คือ  อักษรสูง, อักษรกลาง และอักษรต่ำ

       1)   อักษรสูง  มี   11  ตัว  ได้แก่  ผ  ฝ  ถ  ฐ  ข ฃ  ศ  ษ  ส  ห  ฉ

       2)   อักษรกลาง  มี   9 ตัว  ได้แก่  ก  จ  ด  ต  ฎ   ฏ  บ  ป  อ

      3)   ที่เหลือเป็นอักษรต่ำ  มี   24  ตัว  ได้แก่  ค  ฅ  ฆ  ง  ช  ซ  ฌ  ญ  ฑ  ฒ  ณ  ท  ธ  น  พ  ฟ  ภ  ม  ย  ร  ล  ว  ฬ  ฮ

                     

อักษรต่ำ ยังแยกออกเป็น อักษรต่ำเดี่ยวและอักษรต่ำคู่   (เพื่อประโยชน์ในการผันอักษรให้ครบ  5  เสียง)  ดังนี้

              - อักษรต่ำคู่  มี 14 ตัว  ได้แก่   ค  ฅ  ฆ  ช  ซ  ฌ  ฑ  ฒ  ท  ธ  พ  ฟ  ภ  ฮ

              - อักษรต่ำเดี่ยว  มี 10 ตัว  ได้แก่  ง  ญ  ณ  น  ม   ย   ร   ล  ว  ฬ

อักษร 3 หมู่  เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า  “ไตรยางค์”

รูปและเสียงพยัญชนะอักษรกลาง

อักษรกลาง  มี   9  ตัว  คือ 

  ก    จ      ฎ      ฏ      ด      ต      บ     ป       อ

ไก่   จิก   เด็ก   ตาย   เด็ก   ตาย   บน   ปาก   โอ่ง

รูป                             เสียงพยัญชนะ

 ก                  อ่านว่า             กอ

 จ                  อ่านว่า            จอ

 ฎ , ด             อ่านว่า            ดอ      

 ฏ , ต             อ่านว่า            ตอ      

 บ                  อ่านว่า            บอ     

 ป                  อ่านว่า            ปอ       

 อ                  อ่านว่า            ออ

รูปและเสียงพยัญชนะอักษรสูง

อักษรสูงมี   11   ตัว   คือ 

ผ       ฝ       ฐ  ถ       ข ฃ      ศ ษ ส      ห       ฉ

ผี     ฝาก       ถุง        ข้าว       สาร       ให้     ฉัน

รูป                               เสียงพยัญชนะ

ผ                      อ่านว่า               ผอ

ฝ                      อ่านว่า               ฝอ      

ฐ , ถ                 อ่านว่า               ถอ      

ข , ฃ                 อ่านว่า               ขอ     

ศ , ษ , ส          อ่านว่า               สอ     

ห                      อ่านว่า               หอ      

ฉ                      อ่านว่า               ฉอ

รูปและเสียงพยัญชนะอักษรต่ำ

อักษรต่ำ  มีทั้งหมด 24  ตัว ได้แก่

ค ฅ ฆ ง ช ซ ฌ ญ ฑ ฒ ณ ท ธ น พ ฟ ภ ม ย ร ล ว ฬ ฮ

อักษรต่ำ ยังแยกออกเป็น อักษรต่ำเดี่ยวและอักษรต่ำคู่   (เพื่อประโยชน์ในการผันอักษรให้ครบ  5  เสียง)  ดังนี้

              - อักษรต่ำคู่  มี 14 ตัว  ได้แก่   ค  ฅ  ฆ  ช  ซ  ฌ  ฑ  ฒ  ท  ธ  พ  ฟ  ภ  ฮ

การจำอักษรต่ำคู่ ->> ให้ท่องว่า : พ่อ ค้า ฟัน ทอง ซื้อ ช้าง ฮ่อ
พ่อ ( พ ภ ) ค้า ( ค ฅ ) ฟัน ( ฟ ) ทอง ( ฒ ฑ ท ธ ) ซื้อ ( ซ ) ช้าง ( ช ) ฮ่อ (ฮ )

โดยอักษรต่ำคู่นี้ต้องผันเสียงทำหน้าที่ร่วมกับอักษรสูง  (โดยพิจารณาตามหน่วยเสียง)  ดังนี้

/คอ/   ค ฅ ฆ           ผันอักษรร่วมกับ  ข

/ชอ/   ช ฌ             ผันอักษรร่วมกับ  ฉ

/ซอ/   ซ                 ผันอักษรร่วมกับ  ส

/ทอ/   ฑ ฒ ท ธ       ผันอักษรร่วมกับ  ถ

/พอ/   พ  ภ             ผันอักษรร่วมกับ  ผ

/ฟอ/   ฟ                 ผันอักษรร่วมกับ  ฝ

/ฮอ/   ฮ                  ผันอักษรร่วมกับ  ห

รูป                        เสียงพยัญชนะ

ค              อ่านว่า            คอ

ฅ              อ่านว่า            คอ  

ฆ             อ่านว่า            คอ

ช             อ่านว่า            ชอ  

ฌ             อ่านว่า            ชอ

ซ             อ่านว่า            ซอ  

ฑ             อ่านว่า            ทอ  

ฒ             อ่านว่า            ทอ

ท             อ่านว่า            ทอ

ธ              อ่านว่า            ทอ

พ             อ่านว่า            พอ

ภ             อ่านว่า            พอ

ฟ             อ่านว่า            ฟอ

ฮ              อ่านว่า            ฮอ

           - อักษรต่ำเดี่ยว  มี 10 ตัว  ได้แก่ 

ง  ญ  ณ  น  ม   ย   ร   ล  ว  ฬ

การจำอักษรต่ำเดี่ยว ->> ให้ท่องว่า : งู ใหญ่ นอน อยู่ ณ ริม วัด โม ฬี โลก 
     งู ( ง ) ,  ใหญ่ ( ญ ) ,   นอน ( น ) ,   อยู่ ( ย )  ,   ณ( ณ ) ,  ริม ( ร ) ,    วัด ( ว )  ,   โม ( ม ) ,    ฬี ( ฬ ) ,    โลก ( ล )

รูป                              เสียงพยัญชนะ

 ง                      อ่านว่า               งอ

 ญ , ย               อ่านว่า               ยอ

 ณ , น               อ่านว่า               นอ

 ม                      อ่านว่า               มอ

 ร                     อ่านว่า               รอ

 ล  , ฬ               อ่านว่า               ลอ

 ว                      อ่านว่า               วอ